تهیه و تنظیم از: مهندس علی نوبخت

حدود 65 الی 70 درصد هزینه ها مربوط به تغذیه طیور می باشد، که می شود با اتخاذ تدابیر لازم آنرا  تا حد قابل توجهی کاهش داد، که در زیر به موارد ساده و کاربردی در این رابطه اشاره می گردد:

الف) زمان احداث واحد مرغداری
• به استحکام بناها توجه کرده و سالن ها و انبار ذخیره دان را برای جوندگان و پرندگان غیر قابل دسترس نمائید. ضمناً در موقع بهره برداری نیز مواظب طغیان آنها بوده و برنامه های  دائمی را در جهت کنترل آنها به مورد اجراء گذارید.
• به عایق بندی سالن مرغداری توجه کرده و وسائل گرم کننده و سرد کننده مناسب نصب نمائید.
• دقت نمائید که مزرعه دارای آب آشامیدنی با کیفیت مطلوب باشد.
• وسائل آماده سازی و ذخیره سازی خوراک و نیز دانخوری ها را از نوع مرغوب خریداری نموده و به شکل مناسب نصب و استفاده کنید.

ب)خرید جوجه و پولت
• باید در خرید جوجه و پولت دقت کرده و از سویه هایی استفاده کرد که امتحان خود را در زمینه های مختلف پس داده و از لحاظ کیفیت و رشد و ضریب تبدیل غذایی جزء بهترین ها باشند.

ج) مدیریت پرورش و تغذیه
• سالن هر را از هر لحاظ آماده برای پذیرش جوجه ها و پولت ها نمایید.
• جوجه های ضعیف، مریض، درجه دو و غیر عادی را در اولین فرصت جدا و حذف نمایید.
• به درجه حرارت سالن توجه کرده و متناسب با پیشرفت دوره پرورش آن را تنظیم نمایید.
•  به فاصله مناسب بین آبخوری ها و دان خوری ها و نیز ارتفاع مناسب آنها توجه کرده و تعداد آنها را متناسب با تعداد پرندگان در نظر بگیرید.
• از لبریز نمودن دانخوری ها جداً خود داری کرده و دفعات خوراک دهی را زیاد نمایید.
• به سلامتی و شادابی گله توجه داشته و در این مورد دستور العمل های بهداشتی و پیشگیری کننده را بموقع و بصورت دقیق اجرا نمایید.
• آبخوری ها و دان خوری هایی را که خراب شده اند در اولین فرصت تعمیر نمایید.
• از محرکهای رشد و افزودنی های مجاز تا حد امکان بهره گیرید.
• از جیره های متوازن استفاده کرده، خوراک را بخوبی آماده نموده و به مدت زمان طولانی ذخیره نکنید.
• دقت کنید تا کل دان موجود در دانخوری تمام نشده، دوباره دان ندهید.
• از تکنیک های تغذیه از قبیل تغذیه یک روز در میان ، برنامه پرهیز غذایی، رشد جبرانی و نور دهی مناسب غافل نباشید.
• جیره های غذایی را بموقع عوض کنید.
• به فرم تهیه جیره از قبیل پلت ، کرامبل و ... توجه کنید.
• جیره های غذایی را در خود مزرعه تهیه نمائید.
• جیره هایی را که به تازگی تهیه کرده اید، به روی جیره های مانده اضافه نکنید، بلکه اول غذای آماده قبلی را مصرف کرده و بعداً از جیره آماده شده جدید استفاده نمایید.
• در موقع درست کردن جیره توجه کرده که از یکایک مواد خوراکی جیره استفاده نموده وچیزی را فراموش نکنید.
• در اضافه کردن ریز مغذی ها توجه کرده که به اندازه مجاز استفاده نموده و بخوبی با کل خوراک مخلوط نموده و مدت زمان مجاز میکس کردن را در نظر بگیرید.
• از فاصله زمانی چندی وسائل تهیه خوراک را ضد عفونی نموده و از عدم چسبیدن مواد خوراکی به داخل میکسر اطمینان حاصل نموده و از سرند های مناسب برای آسیاب استفاده کرده و در سرویس و نگهداری آنها کوشا باشید.
• از کار دقیق وسائل توزین مخصوصاٌ برای توزین ریز مغذی ها اطمینان حاصل نمایید.
• با رکورد گیری و ثبت میزان دان مصرفی  و مقایسه آن با استانداردهای موجود پارامترهای اقتصادی گله را مرتب ارزیابی کنید.
• تا سن مشخصی پرورش داده و گله را بموقع به بازار مصرف روانه سازید.
• قبل از فرستادن به بازار، غذای مصرفی آنها را بموقع قطع نمایید.

د) خرید و نگهداری اقلام غذایی و آماده نمودن جیره غذایی
• از منابع مطمئن مواد خوراکی لازم را تهیه نمایید.
• در صورت خرید انبوه، از طریق مناقصه و در فصول مناسب آنها را خریداری نموده و در حین عقد قرار داد تعهدات ضروری را از فروشنده در خصوص تضمین سلامتی اقلام غذایی و تحویل بموقع و کامل آنها را اخذ نمایید.
• دقت نمایید که اقلام غذایی خریداری شده سالم، تازه، تمیز و دارای حداقل مواد خارجی و تخم علف های هرز و نیز بذور سایر گیاهان باشند.
• در صورت خرید انبوه از هر کامیون نمونه برداری کرده و از لحاظ مواد مغذی در آزمایشگاههای مجاز آنها را آنالیز نمایید.
• بواسطه ماهیت و ظاهر  و نیز قیمت بعضی از اقلام غذائی نظیر سبوس، آرد ها و ویتامین ها و مکمل های غذائی امکان تقلب در آنها زیاد است ، لذا در انتخاب و خرید آنها وسواس زیادی بخرج دهید.
• مدت زمان نگهداری بعضی از اقلام غذایی مشکل و یا محدود می باشد، لذا باید در خرید اینها دقت کرده و بیش از حد خریداری نگردند.
• به تاریخ تولید و انقضاء صحیح بعضی از اقلام غذایی نظیر مکمل های ویتامینی و معدنی توجه داشته باشید.
• در صورتیکه مواد خوراکی با گونی به مزرعه حمل شوند امکان تقلب در آنها زیاد تر از حمل بصورت فله است، در این خصوص به نمونه گیری ها و ارزیابی های مرتب توجه کرده و وزن  محموله های مشابه را در نظر بگیرید.
• به نحوه ذخیره سازی و مرتب سازی آنها در انبار توجه کرده و به عبور هوا در بین گونی های حاوی مواد خوراکی و نیز بهم زدن مرتب دانه های فله ای مخصوصاً اگر دارای رطوبت بالایی باشند، اهمیت زیادی بدهید.
• اولویت استفاده از اقلام خوراکی با آن دسته از آنها است که قبل از همه ذخیره شده و یا از مدت زمان قبل مانده اند و احتمال کهنگی در آنها وجود دارد.
• آندسته از اقلام غذایی ( افزودنیها و مکمل های غذایی) که ظاهر مشابهی دارند، باید در کیسه هائی که مشخصات شان بصورت کامل در روی آنها نوشته شده است نگهداری گردند،و در صورت از بین رفتن باید در اولین فرصت مشخصات آنها در روی شان نوشته شود.
• اقلام غذایی را به اندازه نیاز آسیاب نمایید، نگهداری مواد خوراکی آسیاب شده مشکل تر از دانه های درسته است.
• اضافه های مواد خوراکی آسیاب شده را با نوشتن نام در روی گونی، در محل مخصوصی ذخیره کرده و در نوبت بعدی درست کردن جیره های غذایی از آنها استفاده نمایید.
• از آلوده شدن مواد خوراکی بعد از حمل به مزرعه جلو گیری کنید.
• مواد خوراکی دارای کیفیت نامناسب را در آخر دوره پرورش استفاده کنید.
• بصورت مرتب میزان اقلام غذایی موجود در انبار را در جهت خرید بموقع  و نیز جلو گیری از موارد غیر مجاز کنترل نموده و بموقع تهیه نمائید.
• چربیها و روغن ها و نیز ملاس را در ظروف پلاستیکی درب دار نگهداری کرده و قبل از مصرف آنها را بخوبی آماده نمایید.
• در صورت استفاده از منبع نمک دریایی که دارای اندازه درشتی هستند، آنها را حتماً آسیاب نموده و برای آسیاب کردن از سرند نمره ریز استفاده کنید.
• مواد خوراکی باقیمانده از دفعات قبلی آماده سازی را از میکسر و آسیاب خارج نمایید.
• در فصول گرم مقدار کمتری از جیره غذایی را درست کرده و در جای مناسبی ذخیره کنید، مخصوصاً اگر در آن از چربی  کرده باشید.
• وسائل ذخیره، برداشت ، حمل و توزیع سالم باشند.
• برای آماده سازی جیره غذایی از آن عده از پرسنل استفاده کنید ، که دقت و وسواس لازم را در این زمینه ها داشته باشند.
• مدیر و مسئول تغذیه باید بر روند کار نظارت مستقیم و مستمر داشته  و تذکرهای لازم را داده و ابتکارهای جدید داشته و یا از آنها با خبر شده و بموقع آنها را بکار گیرد